Горим

Хэлцэл

Татвараас чөлөөлөгдсөн бараа

Чөлөөлөлт

Чөлөөлөгдөх татварын

төрөл

Татвараас чөлөөлөх үндэслэл, хуулийн заалт

Хууль үйлчлэх хугацаа

Тайлбар

403

321

Засгийн газрын шугамаар авсан буцалтгүй тусламжийн бараа

601

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.2 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.3 дахь заалт,

УИХ

-

аас тухайн хэлэлцээрийг соёрхон баталсан хууль

ГЕГ

-

ын дарга болон дэд даргын цахим зөвшөөрөл

401,

403

321

Олон улсын гэрээний дагуу хандивлагч байгууллагаас авсан тусламжийн бараа

602

Гааль, НӨАТ

603

Бүх татвар

401

110

Олон улсын гэрээний дагуу Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа байгууллага, төлөөлөгчийн газрын

албан хэрэгцээний бараа

605

Бүх татвар

403

322

Засгийн газрын бус шугамаар авсан тусламж

606 (602)

Гааль, НӨАТ

401

110

Олон улсын гэрээний дагуу Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа байгууллага, төлөөлөгчийн газрын албан хэрэгцээний бараа

604

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.2 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.3 дахь заалт,

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын үсэг бүхий албан бичгийг бүрдүүлэлт хийх тухай бүрд шаардана.

401

110

Улаанбаатар хот дахь Олон улсын сургуулийн импортлож байгаа гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөгдөх бараа

604

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.2 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.3 дахь заалт,

МУЗГ

-

АНУ ЗГ хооронд 2004 оны 05 дугаар сарын

26-

ны өдөр байгуулсан УБ хот дахь Олон улсын

сургуулийн тухай хэлэлцээр,

ГЕГ

-

ын

2017.06.22-

ны

өдрийн 01/2723 тоот албан

бичгийн дагуу зөвхөн хавсралтад заасан бараа

гаалийн газар

хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

2005 оны 10 дугаар сарын

27-

ны өдрийн УБ хот дахь ОУ

-

ын сургуулийн тухай хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай хууль,

402

311

Олон улсын гэрээний дагуу гадаад орны Засгийн газар, банк санхүүгийн байгууллагаас олгож байгаа зээлийн төслийн хүрээнд нийлүүлсэн бараа

607

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.13 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.3 дахь заалт,

УИХ

-

аас тухайн зээлийн хэлэлцээрийг соёрхон баталсан хууль

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын цахим зөвшөөрөл

608

Бүх татвар

403

350

Гэрээлэгч болон туслан гүйцэтгэгч нь газрын тос, уламжлалт бус газрын тостой холбогдсон үйл ажиллагаанд зориулан хайгуулын нийт хугацаанд болон ашиглалтын эхний 5 жилд импортолсон тусгай зориулалтын машин, техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, тоноглол, түүхий эд материал, химийн болон тэсрэх бодис,

сэлбэг хэрэгсэл

609

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.16 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.25 дахь заалт

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын үсэг бүхий албан бичгийг бүрдүүлэлт хийх тухай бүрд шаардана.

401

350

Монгол

-

ОХУ

-

ын хувь нийлүүлсэн Улаанбаатар төмөр зам нийгэмлэгийн БНМАУ

-

ЗСБНХУ

-

ын хооронд байгуулсан 1949 оны хэлэлцээрийн хүрээнд импортлох бараа

611

Гааль, НӨАТ

БНМАУ

-

ЗСБНХУ

-

ын

хооронд байгуулсан 1949 оны хэлэлцээр

ГЕГ

-

ын

2019.05.30-

ны

өдрийн 03/2004 тоот албан

бичгийн дагуу

гаалийн газар

хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

623

350

Монгол

-

ОХУ

-

ын хувь нийлүүлсэн Улаанбаатар төмөр зам нийгэмлэгийн БНМАУ

-

ЗСБНХУ

-

ын хооронд байгуулсан 1949 оны хэлэлцээрийн хүрээнд импортлосон бараанд засвар хийхээр хилийн чанадад гаргасан барааг гаалийн нутаг дэвсгэрт буцаан оруулахад

611

Гааль, НӨАТ

БНМАУ

-

ЗСБНХУ

-

ын

хооронд байгуулсан 1949 оны хэлэлцээр

ГЕГ

-

ын

2019.05.30-

ны

өдрийн 03/2004 тоот албан

бичгийн дагуу

гаалийн газар

хороод дээр

татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Импортоор оруулах бөөрөнхий мод, гуалин, зүсмэл материал,

613

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.7 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.20 дахь заалт

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд зориулсан тусгай зориулалтын хэрэгсэл, хиймэл эд эрхтэн, тоног төхөөрөмж, тусгай зориулалтын авто тээврийн хэрэгсэл

614

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.1 дахь заалт,

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.12 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.4 дахь заалт

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын үсэг бүхий албан бичгийг бүрдүүлэлт хийх тухай бүрд шаардана.

403

110

Эмчилгээний зориулалтаар хэрэглэх цус, цусан бүтээгдэхүүн, эд эрхтэн

615

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.5 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан

татварын тухай” хуулийн

13.1.8 дахь заалт

403

110,

341,

342

Иргэний агаарын хөлөг, хөдөлгүүр болон газар дээрх дадлагажуур, тэдгээрийн эд анги, бүрэлдэхүүн хэсэг, дэд угсралтын хэсэг, сэлбэг, тоног төхөөрөмж, холбогдох хэрэгсэл

616

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.5 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.8 дахь заалт

,

Засгийн газрын 2022 оны 04 дүгээр сарын 20

-

ны өдрийн

163

дугаар тогтоолоор

батлагдсан жагсаалт

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө

403

110

Зэвсэгт хүчин, цагдаа, улсын аюулгүй байдлыг хангах, шүүхийн шийдвэр биелүүлэх, төрийн тусгай хамгаалалтын байгууллагын болон Авлигатай тэмцэх газрын хэрэгцээнд зориулан импортоор оруулж байгаа зэвсэг, тусгай техник хэрэгсэл

617

НӨАТ

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.5 дахь заалт

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын үсэг бүхий албан бичгийг бүрдүүлэлт хийх тухай бүрд

шаардана.

403

110

Хийн түлш, түүний сав, тоног төхөөрөмж, тусгай зориулалтын машин, механизм, техник, хэрэгсэл, тоноглол

/А. Хийн түлш, Б. Хийн түлшний хангамж, хэрэглээний сав, тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл, тоноглол/

623

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.6 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.9 дахь заалт, Засгийн

газрын 2015.12.21

-

ний өдрийн 503 дугаар тогтоол

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод

дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Хийн түлш, түүний сав, тоног төхөөрөмж, тусгай зориулалтын машин, механизм, техник, хэрэгсэл, тоноглол

/ В. Хийн хайгуул, олборлолтын техник, төхөөрөмж, хэрэгсэл/ Газрын тосны газрын албан тоот шаардана.

657

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.6 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.9 дахь заалт,

Засгийн газрын

2015.12.21-

ний өдрийн 503 дугаар тогтоолоор

баталсан жагсаалт

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын үсэг бүхий албан бичгийг бүрдүүлэлт хийх тухай бүрд шаардана.

403

110

Томуугийн А хүрээний /H1N1/ вирусын халдварын оношлогоо, эмчилгээнд хэрэглэх оношлуур, эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, ариутгал, халдваргүйжүүлэлтийн бодис

625

Гааль, НӨАТ

2009.10.30-

ны өдрийн

“Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай” хууль,

2009.10.30-

ны өдрийн

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай” хууль,

Засгийн газрын

2009.11.04-

ний өдрийн 335 дугаар тогтоолоор

баталсан жагсаалт

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Соёлын өвийг судалж шинжлэх, сэргээн засварлахад ашиглах материал, техник, тоног төхөөрөмж, бодис, багаж хэрэгсэл

628

НӨАТ

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.22 дахь заалт

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын үсэг бүхий албан бичгийг бүрдүүлэлт хийх тухай бүрд шаардана.

404

241

Валют, Монголбанкнаас гадаадад захиалгаар хийлгэсэн мөнгөн тэмдэгт, дурсгалын зоос, мөнгөн дэвсгэрт, түүний загвар

629

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.3 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.10 дахь заалт

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

242

507,

507-1

250

Олон улсын гэрээ болон Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу гаалийн болон бусад татвараас бүрэн эсхүл хэсэгчлэн чөлөөлж гаалийн нутаг

дэвсгэрт оруулах

630

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тухай” хуулийн

97.1

дахь заалт “Гаалийн нутаг дэвсгэрт түр хугацаагаар оруулах горимд

байршуулсан барааг гаалийн нутаг дэвсгэрээс буцаан гаргах хугацаа нь барааг тухайн горимд байршуулсан өдрөөс 1

жилээс дээшгүй байна.”

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын

үсэг бүхий

буцаан гаргах хугацааг заасан албан бичгээр гаалийн газар, хороодод

мэдэгдэнэ.

507

507-1

250

Олон улсын гэрээ болон Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу гаалийн болон бусад татвараас бүрэн эсхүл хэсэгчлэн чөлөөлж гаалийн нутаг дэвсгэрт оруулах

631

Гааль, Онцгой, НӨАТ

403

110

Импортоор оруулах хориглосноос бусад мод, сөөгний үр, тарьц, суулгац

634

Гааль

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.7 дахь заалт

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд зориулсан тусгай зориулалтын хэрэгсэл, хиймэл эд эрхтэн, тэдгээрийн эд анги;

635

Гааль

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.1 дэх заалт

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын үсэг бүхий албан бичгийг бүрдүүлэлт хийх

тухай бүрд шаардана.

403

110

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний хэрэглээнд зориулсан тусгай зориулалтын хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, автотээврийн хэрэгсэл;

636

НӨАТ

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.4 дэх заалт

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын үсэг бүхий албан бичгийг бүрдүүлэлт хийх тухай бүрд

шаардана.

403

110

Сэргээгдэх эрчим хүчний судалгаа шинжилгээний болон үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмж, түүний дагалдах хэрэгсэл, сэлбэг

640

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.18 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.28 дахь заалт,

Засгийн газрын 2016 оны

04-

р сарын 04

-

ний өдрийн

198-

р тогтоол

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

401

350

Монгол

-

ОХУ

-

ын хувь нийлүүлсэн Улаанбаатар төмөр зам нийгэмлэгийн хэрэгцээнд зориулан импортоор оруулж ирэх дизелийн түлш

641

Гааль, Онцгой, НӨАТ

БНМАУ

-

ЗСБНХУ

-

ын

хооронд байгуулсан 1949 оны хэлэлцээр болон 2016 оны 09 дүгээр сарын 07

-

ны өдрийн “Онцгой албан татвараас чөлөөлөх тухай” Монгол Улсын хууль

2017.01.

01-

ний өдрөөс эхэлсэн.

ГЕГ

-

ын

2019.05.30-

ны

өдрийн 03/2004 тоот албан

бичгийн дагуу

гаалийн газар

хороод дээр

татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулах, агаарын чанарыг сайжруулах зорилгоор импортоор оруулж байгаа агаар цэвэршүүлэгч, эрчим хүчний хэмнэлттэй халаагч төхөөрөмж

642

Гааль, НӨАТ

2018.01.12-

ны өдрийн

“Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай” хууль,

2018.01.12-

ны өдрийн

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай” хууль,

2018.05.30-

ны

өдрийн ЗГ

-

н 157 тоот тогтоолын жагсаалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Инновацийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл явуулахад шаардлагатай тоног төхөөрөмж

643

Гааль, НӨАТ

2012.05.22-

ны өдрийн “Гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай” хууль

/Бүртгэлтэй инновацийн гарааны компаний нэрсийг ГЕГ

-

с газар хороодод хүргүүлнэ./

2018.08.01-

ны

өдрийн ЗГ

-

ын

234 тоот

тогтоолын дагуу гаалийн газар

хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Улс хоорондын шуудангийн илгээмжээр хувь хүний нэр дээр илгээсэн, нэг сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 30 дахин нэмэгдүүлснээс дээшгүй үнийн дүнтэй, ижил төрлийн хоёроос илүүгүй

зөөврийн компьютер

645

НӨАТ

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.24 дэх заалт

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

507,

507-1

250

Газрын тосны салбарт бүтээгдэхүүн хуваах талаар Засгийн газартай байгуулсан гэрээний дагуу газрын тос хайх, олборлох, ашиглахад зориулагдсан бараа

650

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тухай” хуулийн 97.1 дахь заалт “Гаалийн нутаг дэвсгэрт түр хугацаагаар оруулах горимд байршуулсан барааг гаалийн нутаг дэвсгэрээс буцаан гаргах хугацаа нь барааг тухайн горимд байршуулсан өдрөөс хойш газрын тосны салбарт бүтээгдэхүүн хуваах талаар Засгийн газартай байгуулсан гэрээний дагуу газрын тос хайх, олборлох, ашиглахад зориулагдсан бараа 3 жил 6 сар хүртэл,

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын

үсэг бүхий

буцаан гаргах хугацааг заасан албан бичгээр гаалийн газар, хороодод

мэдэгдэнэ.

507,

507-1

250

Иргэний агаарын зорчигч тээврийн хөлөг онгоц

651

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тухай” хуулийн

97.1 дахь заалт “Гаалийн нутаг дэвсгэрт түр хугацаагаар оруулах горимд байршуулсан барааг гаалийн нутаг дэвсгэрээс буцаан гаргах хугацаа нь барааг тухайн горимд байршуулсан өдрөөс хойш иргэний агаарын зорчигч тээврийн хөлөг онгоцны хувьд 3 жил

6 сар хүртэл байна

.

ГЕГ

-

ын дарга

болон дэд

даргын гарын

үсэг бүхий

буцаан гаргах хугацааг заасан албан бичгээр гаалийн газар, хороодод

мэдэгдэнэ.

403

110

Инновацийн төслөөр дотоод, гадаадын зах зээлд шинэ бараа, бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл явуулахад шаардлагатай, дотоодод үйлдвэрлэдэггүй түүхий эд, материал, урвалж бодис.

Инновацийн төсөлд бүртгүүлсэн аж ахуйн нэгжийн нэрсийг ГЕГ

-

с албан тоотоор газар хороодод хүргүүлнэ.

652

Гааль, НӨАТ

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.14 дахь заалт,

“Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай” хуулийн

13.1.19 дэх заалт,

Засгийн газрын

2019.12.18-

ны өдрийн 448 дугаар тогтоол

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Гепатитын D вирусийн эмчилгээнд хэрэглэх зорилгоор импортоор оруулж байгаа Булевиртид эм

660

Гааль, НӨАТ

2024 оны 05 дугаар сарын

16-

ны өдрийн

гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хууль

2027.01.

01-

ний өдөр хүртэл

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр татвараас чөлөөлөгдөнө.

403

110

Засгийн газраас энэ хуулийн

40.5-

д заасны дагуу тогтоосон төслийн үндсэн хөрөнгөөр бүртгэгдэх, дотоодын үйлдвэрлэлээс хангах боломжгүй импортоор оруулах тоног төхөөрөмж.

661

Гааль

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.21

дахь заалт,

2029.01.

01-

ний өдөр хүртэл

Татвар хэсэгчлэн төлүүлэх болон хойшлуулах тухай ГЕГ

-

ын дарга болон дэд даргын албан тоотын дагуу

403

110

ГТГТТХ

-

ийн 40.6

-

д заасны дагуу тогтоосон төслийн үндсэн хөрөнгөөр бүртгэгдэх, дотоодын үйлдвэрлэлээс хангах боломжгүй импортоор оруулах тоног төхөөрөмж.

662

Гааль

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.22 дахь заалт,

2027.01.

01-

ний өдөр хүртэл

Татвар хэсэгчлэн төлүүлэх болон хойшлуулах тухай ГЕГ

-

ын дарга болон дэд

даргын албан тоотын дагуу

403

110

Засгийн газраас энэ хуулийн 40.9

-

д заасны дагуу тогтоосон төслийн үндсэн хөрөнгөөр бүртгэгдэх, дотоодын үйлдвэрлэлээс хангах боломжгүй импортоор оруулах барилгын материал, тоног төхөөрөмж.

663

Гааль

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн

38.1.25

дахь заалт,

2030.01.

01-

ний өдөр хүртэл

Татвар хэсэгчлэн төлүүлэх болон хойшлуулах тухай ГЕГ

-

ын дарга болон дэд даргын албан

тоотын дагуу

400

330

Газар тариалангийн болон боловсруулах үйлдвэрийн үндсэн хөрөнгөөр бүртгэгдэх үйлдвэрлэлийн зориулалттай тоног төхөөрөмжийн ИЖ БҮРДЭЛ, трактор, комбайны импортын барааны гаалийн албан татварыг 100 хувь хөнгөлнө.

-

Татвараас чөлөөлөхгүй

“Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай” хуулийн 38.4, 38.5

Энэ хуулийн 38.4- т заасны дагуу импортоор оруулсан бараанд тухайн онд ногдуулан төлсөн гаалийн албан татварыг дараагийн төсвийн жилийн эхний хагас жилд татвар төлөгчид буцаан олгоно.

38.6

Энэ хуулийн 38.4-т Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 22.8.1-22.8.8-д

заасан салбар

хамаарахгүй.

38.7 дахь заалт

Энэ хуулийн 38.4-т заасан татварын хөнгөлөлтөд Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 8.3-д заасны дагуу баталсан Эдийн засгийн бүх төрлийн үйл ажиллагааны салбарын ангилал, түүний тодорхойлолтыг

баримтална.

2030.12.

31-ний өдөр хүртэл

Хуулийн заалтын дагуу гаалийн

газар хороод дээр

шийдвэрлэнэ.

/Үндсэн хөрөнгөнд бүртгэгдэх эсэхийг

тодруулж байх/